Với mục tiêu nghiên cứu ứng dụng công nghệ plasma lạnh vào các lĩnh vực trong cuộc sống, Viện Nghiên cứu công nghệ Plasma đầu tiên của Việt Nam đã được thành lập.
Viện Nghiên cứu công nghệ Plasma (ARIPT) chính thức thành lập vào ngày 22 tháng 4 năm 2020 theo Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động khoa học và công nghệ số C-05/2020/ĐK-KH&CN do Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội cấp.
Sự ra đời của ARIPT đánh dấu lần đầu tiên Việt Nam có một tổ chức khoa học công nghệ thực hiện nghiên cứu chuyên sâu về các ứng dụng của công nghệ Plasma.
Plasma là trạng thái thứ 4 của vật chất (ngoài 3 thể thường gặp là rắn, lỏng và khí), trong đó các chất bị ion hóa mạnh. Mặc dù không phổ biến trên Trái đất nhưng trên 99% vật chất thấy được trong vũ trụ tồn tại dưới dạng plasma.
Theo tính chất nhiệt động lực học, có 2 dạng là plasma nóng (thermal plasma) được tạo thành ở nhiệt độ, áp suất và năng lượng cao và plasma lạnh (cold plasma) được tạo thành ở áp suất thường hoặc chân không, cần ít năng lượng hơn.
Trong khoảng hơn 10 năm gần đây, các nước tiên tiến trên thế giới đã tập trung nhiều nguồn lực cho nghiên cứu ứng dụng Plasma trong các lĩnh vực như y sinh, hóa học, nông nghiệp, hay công nghiệp.
Công nghệ Plasma, đặc biệt là công nghệ Plasma lạnh, được đánh giá có khả năng vượt qua các giới hạn mà công nghệ khác khó đạt được với đích đến cuối cùng là giảm chi phí sản xuất, tăng hiệu quả năng lượng, giảm tác động tiêu cực đến môi trường.
TS Nguyễn Thế Anh (trái) và TS Đỗ Hoàng Tùng bên chiếc máy PlasmaMed | Ảnh: PlasmaMED
Công nghệ Plasma được đánh giá có khả năng vượt qua các giới hạn mà công nghệ khác khó đạt được. Chẳng hạn, vật lý plasma được dùng để làm ra các thiết bị chiếu sáng, chế tạo chip điện tử, công nghệ sơn… trong nhiều hãng điện tử nổi tiếng, bao gồm Samsung và Panasonic. Y học plasma cũng đã được sử dụng trong điều trị lâm sàng tại Đức để chữa các vết thương chậm liền, nhiễm khuẩn. Gần đây, plasma lạnh còn được ứng dụng trong việc bảo quản lưu trữ hạt giống hoặc xử lý trước khi gieo trồng, cải thiện tỷ lệ nảy mầm và thúc đẩy sự tăng trưởng của cây con.
Tại Việt Nam, công nghệ Plasma lạnh đang dần được biết đến rộng rãi với những ứng dụng trong lĩnh vực y tế đã được kiểm chứng hiệu quả. Một số tổ chức KH&CN đã bắt đầu có những nghiên cứu cơ bản định hướng ứng dụng công nghệ Plasma nói chung và plasma lạnh nói riêng vào khoa học vật liệu và môi trường. Tuy nhiên, nhìn chung, việc nghiên cứu trong nước vẫn chưa được phổ biến, một phần do nghiên cứu loại này đòi hỏi trình độ công nghệ cao và nhiều thiết bị đắt tiền mà ít phòng thí nghiệm được trang bị.
Với mục tiêu mở rộng hơn nữa các nghiên cứu ứng dụng về công nghệ Plasma lạnh và đưa các nghiên cứu đó đến gần với cuộc sống hơn nữa, Viện Nghiên cứu công nghệ Plasma đã được thành lập.
Đội ngũ lãnh đạo ARIPT gồm TS. Nguyễn Thế Anh – Viện trưởng và TS. Đỗ Hoàng Tùng – Phó Viện trưởng phụ trách chuyên môn. Đây chính là 2 nhà khoa học ghi dấu ấn nhờ việc đưa công nghệ plasma vào điều trị vết thương hở tại Việt Nam. Cả 2 đều đang làm việc tại Viện Vật lý, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.
Viện ARIPT được kì vọng sẽ góp phần quan trọng vào việc nghiên cứu, khai thác công nghệ plasma lạnh, từ đó tạo ra giá trị cho cộng đồng cũng như phát triển kinh tế-xã hội.
Phương Hà