Truy xuất nguồn gốc (TXNG) tại Việt Nam là một hoạt động khá mới nhưng đã nhận được sự quan tâm lớn từ các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Điều này rất quan trọng trong bối cảnh biến đổi khí hậu (BĐKH) đang là thách thức toàn cầu. Tại Hội nghị COP26, 197 quốc gia đã thông qua Hiệp ước khí hậu Glasgow, cam kết giảm 45% lượng phát thải CO2 vào năm 2030 và đạt mức 0 vào năm 2050.
Sau cam kết của Việt Nam tại COP26, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 06/2022/NĐ-CP ngày 07/01/2022 quy định về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính (KNK) và bảo vệ tầng ô-dôn. Đồng thời, Thủ tướng Chính phủ cũng ký Quyết định số 01/2022/QĐ-TTg yêu cầu 1912 cơ sở phát thải KNK thực hiện kiểm kê. Hiện tại, các doanh nghiệp cần sự hỗ trợ từ các chuyên gia và công cụ công nghệ để thực hiện kiểm kê và giảm nhẹ phát thải KNK.
Theo quy định, các cơ sở phải kiểm kê KNK nếu phát thải từ 3.000 tấn CO2 tương đương trở lên hoặc thuộc các ngành công nghiệp lớn, vận tải hàng hóa, tòa nhà thương mại, và xử lý chất thải rắn. Hiện nay, các cơ sở đang trong giai đoạn kiểm kê và xây dựng báo cáo, rất cần tư vấn và công cụ tính toán từ các chuyên gia.
Trên trường quốc tế, Liên minh châu Âu (EU) đã đưa ra cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), đánh thuế carbon đối với hàng hóa nhập khẩu dựa trên phát thải KNK trong quy trình sản xuất. Lộ trình CAM bắt đầu từ 01/10/2023 với báo cáo hàng quý, và từ năm 2026 trở đi, mua chứng chỉ CBAM trở nên bắt buộc để bù đắp lượng khí thải của sản phẩm nhập khẩu.
TXNG là quá trình giám sát các công đoạn sản xuất, chế biến, lưu trữ, bảo quản, vận chuyển, phân phối và kinh doanh sản phẩm. Việt Nam đã ban hành Thông tư số 02/2024/TT-BKHCN quy định dữ liệu TXNG tối thiểu cho sản phẩm nhằm thống nhất các hệ thống TXNG trên thị trường.
Kiểm kê KNK là thu thập và tính toán lượng phát thải KNK trong một phạm vi xác định. Việc tích hợp hệ số phát thải và công thức tính toán phát thải vào hệ thống TXNG giúp doanh nghiệp nâng cao tính minh bạch và chính xác, hỗ trợ kiểm kê và giảm nhẹ phát thải KNK.
Một ví dụ điển hình là Công ty TNHH Vĩnh Hiệp, một trong những doanh nghiệp dẫn đầu về xuất khẩu cà phê tại Việt Nam. Trung tâm Mã số, Mã vạch Quốc gia đã hỗ trợ Vĩnh Hiệp kiểm kê KNK và tích hợp hệ thống TXNG điện tử cho sản phẩm cà phê. Hệ thống này giúp xác định nguồn gốc nguyên liệu, quá trình sản xuất, kiểm soát chất lượng và tính toán lượng CO2 phát thải. Giải pháp này giúp doanh nghiệp giải quyết vấn đề minh bạch chuỗi cung ứng và kiểm soát phát thải KNK, đặc biệt có ý nghĩa với các doanh nghiệp xuất khẩu.
Trong tương lai, doanh nghiệp có thể tích hợp kiểm kê KNK, TXNG và các giải pháp chuyển đổi số để phân tích và dự đoán xu hướng phát thải KNK, đưa ra giải pháp giảm nhẹ phát thải, hỗ trợ phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.
Nguồn: https://www.vista.gov.vn/