Dùng các đồng vị ổn định để đánh giá một tình trạng góp phần làm chậm phát triển ở trẻ em có thể nâng cao hiểu biết của chúng ta về Bệnh đường ruột do môi trường hay còn gọi là bệnh đường ruột nhiệt đới (Environmental Enteric Dysfunction – EED) và làm thế nào có thể phòng chống được, 2 đánh giá khoa học gần đây đồng tác giả bởi các chuyên gia IAEA đã nêu bật vấn đề đó.
Các đánh giá này được công bố trên Tạp chí Pediatrics nổi tiếng thế giới (tháng 11 năm 2016) và Tạp chí Journal of Pediatric Gastroenterology and Nuitrition (tháng 9 năm 2016).
“EED là một vấn đề về sức khỏe nghiêm trọng hạn chế sự tăng trưởng của trẻ và tiềm năng trưởng thành trong tương lai” Cornelia Loechl, Trưởng phòng dinh dưỡng của IAEA và là đồng tác giả của 2 bài báo cho biết. “Phát triển các phương pháp chính xác, không xâm lấn tại hiện trường để chẩn đoán tình trạng là hết sức cần thiết và các kỹ thuật đồng vị ổn định mang lại những lợi thế có thể được sử dụng để đánh giá nhiều khía cạnh của EED.”
EED là một rối loạn dễ làm viêm ruột chủ yếu do lây nhiễm tái diễn trong ruột non, gây ra sự hấp thụ không hoàn toàn và sử dụng không hiệu quả các chất dinh dưỡng. EED cũng làm suy yếu hệ thống miễn dịch, và có thể làm giảm hiệu quả của các vắc-xin uống. Trẻ em đặc biệt dễ mắc, và EED thường góp phần vào sự chậm tăng trưởng của trẻ, điều này dẫn đến phát triển nhận thức giảm và năng suất kinh tế sau này trong cuộc sống giảm.
2 đánh giá khoa học này là kết quả của một cuộc họp chuyên gia được tổ chức bởi IAEA trong năm 2015 để thảo luận về mối liên hệ giữa EED và sự chậm phát triển ở trẻ em. Các bài báo đề xuất cơ chế cho sự tương tác giữa tình trạng này và sự tăng trưởng của trẻ và vấn đề có thể được xử lý như thế nào. Các bài báo cũng giải thích cách các đồng vị ổn định mở ra cánh cửa cho một sự hiểu biết tốt hơn về tình trạng này và làm thế nào để giải quyết nó.
Các kỹ thuật hiện nay để đo EED ở trẻ em, chẳng hạn như lấy mẫu mô ruột bằng cách sinh thiết, rất rườm rà, xâm lấn, đắt tiền và kết quả là không được thực hiện, Loechl giải thích. “Việc sử dụng các đồng vị ổn định phi phóng xạ để theo dõi EED không xâm lấn được đồng thuận đề xuất như là một thay thế hiệu quả cho những kỹ thuật này vì tính linh hoạt của nó.”
Các đồng vị ổn định có thể được sử dụng để nghiên cứu cách dạ dày và hệ thống ruột hoạt động và theo dõi các chất dinh dưỡng riêng lẻ – bao gồm protein, chất béo, carbohydrate, khoáng chất và vitamin – và các tế bào vi khuẩn để giúp tìm hiểu những chất này bị ảnh hưởng bởi EED như thế nào. Những kỹ thuật này cũng có thể được sử dụng để đo các tác động sức khỏe của EED lên cấu thành cơ thể và phân chia năng lượng. Carbon 13, ví dụ, có thể được sử dụng để đánh dấu các chất dinh dưỡng và theo dõi việc tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng bởi cơ thể. Deuterium oxide, một đồng vị ổn định của hydro, có thể được sử dụng để đo việc tích tụ khối thịt hay mỡ, để theo dõi tổng hợp protein và các axit béo và nghiên cứu chức năng của các tế bào vi khuẩn riêng lẻ.
Điều trị EED cần bao gồm cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu, cải thiện vệ sinh và giữ vệ sinh môi trường, và thúc đẩy sự tăng trưởng của vi khuẩn có lợi trong ruột.
Bệnh đường ruột do môi trường là gì?
Bệnh đường ruột do môi trường hay còn gọi là bệnh đường ruột nhiệt đới (Environmental Enteric Dysfunction – EED) là một sự thay đổi trong chức năng ruột có thể biểu hiện theo nhiều cách, có thể được đo tách riêng:
– Chủ yếu trong số này là những bức thành ruột bị rò rỉ/xốp một cách bất thường và hình dạng lớp lót mô của ruột bị thay đổi, trở nên kém phù hợp hơn để hấp thụ các chất dinh dưỡng từ thực phẩm và ngăn các tế bào vi khuẩn đi qua.
– Viêm là biểu hiện quan trọng khác trong EED và là một phản ứng tự nhiên của cơ thể với xâm lấn bên ngoài.
– Đường đi của dinh dưỡng bị giới hạn hoặc các rò rỉ kết hợp với chuyển động của tế bào vi khuẩn không kiểm soát tạo thành một hiện tượng phức tạp được cho là hạn chế sự tăng trưởng. Tăng trưởng ở trẻ em được điều khiển bởi các hormone tăng trưởng (GH) hoạt động như một chất xúc tác để kích hoạt thêm một khối – được gọi là vùng sụn tiếp hợp tăng trưởng – để đảm bảo sự phát triển xương theo chiều dài từ lúc sinh ra đến tuổi dậy thì và đôi khi còn tiếp nữa. Bất kỳ quá trình nào hạn chế sản sinh hoặc chức năng của hormone tăng trưởng đều dẫn đến chậm phát triển tuyến tính, một tình trạng thường được gọi là thấp còi. Stress liên quan đến EED dẫn đến giảm biểu hiện của thụ thể GH trong gan, có nghĩa là phát tín hiệu GH bị ức chế.
– Toàn bộ quần thể vi khuẩn trong đường tiêu hóa được gọi là microbiome. Microbiome là nền tảng cho chức năng chủ của con người, khả năng miễn dịch và sự sống sót. Các tình trạng stress thấy trong EED dẫn đến sự non nớt của microbiome và thay thế các vi khuẩn có lợi bằng những vi khuẩn có hại. Điều này truyền sự lây nhiễm, có ảnh hưởng bất lợi hơn nữa đến việc sử dụng dinh dưỡng và tăng trưởng.
– Để hiểu đầy đủ về cơ chế làm cơ sở cho sự chậm phát triển trong EED và thiết kế các can thiệp để ngăn ngừa và xử lý, các kỹ thuật phù hợp để chẩn đoán và phân loại cần được phát triển để sử dụng trong lĩnh vực này. Sử dụng kỹ thuật hạt nhân sẽ là một bổ sung tốt trong nỗ lực này.
LA (theo IAEA) – http://www.varans.vn/tin-tuc/3637/Ky-thuat-d%C3%B4ng-vi-giup-hieu-ve-cac-moi-lien-he-giua-EED-va-su-phat-trien-cua-tre.html