(Khoa học và Phát triển) Sản lượng tôm tăng từ 300 – 700kg, tiết kiệm khoảng 20% tiền điện, không phải lo lắng mỗi đêm là kết quả mà những hộ nuôi tôm ở ĐBSCL đạt được khi lắp đặt “Hệ thống giám sát, cảnh báo tự động một số chỉ tiêu môi trường nước (e – Aqua)” trong ao nuôi tôm thẻ chân trắng.
Từ đầu năm 2017, Dự án “Hỗ trợ thương mại hóa hệ thống giám sát, cảnh báo tự động một số chỉ tiêu môi trường nước phục vụ nuôi tôm thâm canh nước mặn, lợ trong ao đất tại khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long” được thực hiện tại Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau và TPHCM.
Dự án do Trung tâm ứng dụng và dịch vụ KH&CN – Cục Công tác phía Nam Bộ KH&CN chủ trì. Viện nghiên cứu nuôi trồng thủy sản II và Trung tâm phát triển công nghệ và thiết bị công nghiệp Sài Gòn (CENINTEC) phối hợp thực hiện. Theo đó, các hộ nuôi tôm của dự án được áp dụng hệ thống giám sát và cảnh báo tự động chất lượng nước e – Aqua do CENINTEC sản xuất.
Hệ thống này gồm bộ điều khiển đo, giao diện giám sát và điều khiển, phần mềm thu thập và thống kê số liệu được thiết kế nhỏ gọn, với chỉ một bộ đầu dò (sensor) có thể bổ trí cho 8 điểm đo. Hệ thống sẽ tuần tự lấy nước từ các điểm đo về máy bơm. Từ đó, các sensor sẽ thực hiện đo tất cả các chỉ tiêu của nước như nhiệt độ, DO (nồng độ o xy hòa tan), pH, độ mặn.
Các dữ liệu này sẽ được cập nhật lên điện toán đám mây, giúp người giám sát từ xa thông qua các thiêt bị di động thông minh như điện thoại, máy tính bảng. Dữ liệu sẽ được so sánh với ngưỡng cho phép được cài đặt sẵn để thực hiện cảnh báo bật hay tắt các thiết bị vận hành tự động.
Hệ thống này có thể thực hiện liên tục suốt ngày đêm, điều mà con người không thể làm được. Nhờ đó, có thể cảnh báo kịp thời cho người nuôi tôm. Bên cạnh giám sát hàm lượng ôxy hòa tan, hệ thống còn có thể đánh giá các chỉ tiêu như NH3, H2S, mật độ tảo, mật độ vi sinh vật trong ao nuôi,… nhằm hạn chế rủi ro dịch bệnh, môi trường ao nuôi được xử lý kịp thời, góp phần làm giảm ô nhiễm môi trường nước.
Ông Ong Tài Thuận – Giám đốc Trung tâm Ứng dụng tiến bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Sóc Trăng cho biết, 4.000m2 được lắp đặt hệ thống e – Aqua, sau 3 tháng vận hành đã cho năng suất và lợi nhuận tăng đáng kể. hệ thống vận hành dễ dàng, ổn định, tiết kiệm được thời gian, chi phí giám sát, nhân lực.
Nhờ được theo dõi và đánh giá liên tục được nồng độ DO trong ao nuôi nên có biện pháp xử lý kịp thời khi xảy ra sự cố đột ngột, đặc biệt vào ban đêm. Cũng nhờ chỉ tiêu nồng độ DO được giám sát liên tục, người nuôi tôm chủ động kiểm soát được chế độ quạt nước. Ban ngày hạn chế chạy một số quạt, ban đêm khi ô xy thấp thì tăng cường chạy quạt. Qua hệ thống, cũng chủ động kiểm soát được lượng thức ăn khi nồng độ DO xuống thấp.
Mặc dù vận hành dễ dàng nhưng theo ông Thuận, việc cài đặt phần mềm còn tương đối phức tạp. Vì vậy, hệ thống cần cải tiến cho dễ dàng và thân thiện đối với đại đa số người dùng. Đồng thời, cần hướng dẫn cụ thể và cách xử lý các tình huống trong quá trình vận hành hệ thống.
Ông Quách Hoàng Dũng, một hộ nông dân ở xã Tân Phong (Giá Rai, Bạc Liêu) có 2000m2 cũng cho biết, nhờ hệ thống quan trắc này nên người nuôi tôm có thể chủ động can thiệp và xử lý kịp thời môi trường ao nuôi. Tuy nhiên, giá thành của hệ thống còn cao ( khoảng120 triệu đồng) nên những hộ nuôi nhỏ lẻ khó tiếp cận được. “Chỉ tiêu đo độ mặn thường cố định, ít biến động trong suốt quá trình nuôi, nên có thể cắt giảm chỉ tiêu này trong hệ thống nhằm giảm chi phí. Thay vào đó, tích hợp các chỉ tiêu khác như NH3, NO2 sẽ hữu dụng hơn – ông Dũng đề xuất.
Bà con nuôi tôm yên tâm khi ứng dụng công nghệ giám sát, cảnh báo tự động chất lượng nước. Ảnh: Kiều Anh
Dự án “Hỗ trợ thương mại hóa hệ thống giám sát, cảnh báo tự động một số chỉ tiêu môi trường nước phục vụ nuôi tôm thâm canh nước mặn, lợ trong ao đất tại khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long” được triển khai trong hai năm 2017-2018. Những hộ nông dân thm gia dự án sẽ được đào tạo, bồi dưỡng và chuyển giao công nghệ hệ thống e-Aqua, đồng thời các hộ này còn được hỗ trợ 30% kinh phí đầu tư hệ thống.