Một phụ nữ 31 tuổi rất cần được cấy ghép tim để cứu mạng sống của mình, nhưng các bác sĩ biết rằng cơ thể cô ấy sẽ từ chối cơ quan này. Vì vậy, họ đã thực hiện một cách tiếp cận khác thường: họ cũng thay thế lá gan khỏe mạnh của cô ấy. Thủ tục này là một thành công đột phá.
Hai tuần sau khi Adriana Rodriguez từ Bellingham, Washington sinh đứa con thứ ba, cô bị rách động mạch vành – thuật ngữ y học gọi là bóc tách. Những vết mổ này được cho là do căng thẳng và thay đổi nội tiết tố trong thai kỳ gây ra, và chúng thường lành mà không ảnh hưởng lớn đến người mẹ nhờ điều trị thuốc sau khi sinh.
Tuy nhiên, trong trường hợp của Rodriguez, vết rách đã tiến triển thành suy tim nghiêm trọng không đáp ứng thuốc và thậm chí cả các phương pháp điều trị tích cực hơn. Cuối cùng, cô ấy đã phải sử dụng hệ thống oxy hóa máu qua màng ngoài cơ thể (ECMO) thay vai trò của tim và phổi trong việc bơm và cung cấp oxy cho cơ thể. Bệnh nhân dùng chiếc máy này thường chỉ có thể tháo nó ra sau khi họ được cấy ghép.
Nhưng vì Rodriguez đang mang thai nên các bác sĩ xác định rằng cơ thể cô có khả năng từ chối trái tim hiến tặng đến 99%.
Shin Lin, bác sĩ tim mạch tại Viện Tim thuộc Đại học Y khoa Washington (UW Medicine) cho biết: “Phụ nữ mang thai có nhiều khả năng bị nhạy cảm cao hơn vì khi họ mang thai, cơ thể họ phát triển các kháng thể chống lại các kháng nguyên đến từ người cho là bố của cô ấy. Những kháng thể này không tấn công thai nhi, nhưng nếu thực hiện cấy ghép, những kháng thể đó sẽ tấn công cơ quan được cấy ghép – đôi khi chỉ trong vòng vài phút”.
Lin nói rằng Rodriguez có biểu hiện mức độ kháng nguyên cao nhất đối với những người hiến tặng tiềm năng mà ông ấy và nhóm của ông ấy từng thấy, và việc tìm được một trái tim hiến tặng cho cô ấy sẽ đồng nghĩa với việc phải tìm được một người là “song sinh miễn dịch” của cô ấy.
Dựa trên những tỷ lệ cược đó, Lin đã thay đổi chiến thuật. Một nghiên cứu từ năm 2021 cho thấy những bệnh nhân được ghép cả tim và gan đã trải qua “sự bảo vệ miễn dịch sâu sắc“. Mặc dù gan của Rodriguez hoàn toàn khỏe mạnh, nhưng Lin quyết định rằng việc thay thế nó có thể là cơ hội tốt nhất để cô có được và giữ được trái tim của người hiến tặng – tóm lại là cứu sống được cô.
Được biết đến như một phương pháp cấy ghép tim sau gan, hay HALT, quy trình này chưa từng được thử nghiệm trên những người không cần ghép cả hai cơ quan. Lin đã đề xuất quy trình này cho các đồng nghiệp của mình, thêm một chữ cái “D” trong từ “domino” vào chữ viết tắt. Đó là bởi vì ông đề nghị ghép lá gan khỏe mạnh của Rodriguez cho một bệnh nhân khác cần nó. Quy trình này khiến một số người tỏ ra ngạc nhiên, lo lắng và sợ hãi đối với nhóm của Lin.
Jay Pal, bác sĩ phẫu thuật tim mạch, người quản lý ca bệnh này, cho biết. “Có nhiều lo ngại bởi đây là một phương pháp điều trị chưa được chứng minh ở một bệnh nhân phức tạp. Nhưng không có ý tưởng hay kỹ thuật nào khác cho phép người mẹ trẻ này thoát khỏi ECMO và xuất viện. Niềm tin kiên định của bác sĩ Lin rằng HALT-D sẽ thành công đã thuyết phục chúng tôi”.
Sau 17 giờ phẫu thuật thành công, trong đó Rodgriguez nhận được một quả tim và lá gan mới, đồng thời cắt bỏ lá gan của chính mình và cấy ghép cho một bệnh nhân khác, các bác sĩ nghẹn thở đã chờ xem kết quả sẽ ra sao.
Lin cho biết: “Chúng tôi đã xem xét các kháng thể của (Rodriguez) hầu như mỗi ngày. Mãi đến 65 ngày sau khi cấy ghép, các kháng thể chống lại các cơ quan hiến tặng này của cô ấy mới biến mất hoàn toàn. Đó là lúc tôi cảm thấy cuối cùng mình cũng có thể thở phào nhẹ nhõm. Điều đó có nghĩa là đó là một thành công ngoài mong đợi”.
Thật kỳ lạ, các bác sĩ không chắc chắn chính xác tại sao quy trình này lại hiệu quả hoặc tại sao nó lại hiệu quả trong quá khứ, nhưng một thành viên của nhóm nói rằng việc làm sáng tỏ bí ẩn có thể là chìa khóa cho các phương pháp điều trị trong tương lai.
Daniel Fishbein, chuyên gia về bệnh suy tim trong nhóm của Rodriguez, cho biết: “Tôi nghĩ chúng ta chưa hiểu đầy đủ về khoa học miễn dịch cấy ghép. Chúng ta có thể học được rất nhiều điều từ những bệnh nhân như thế này. Chúng ta cần hiểu được điều kỳ diệu để hy vọng một ngày nào đó, chúng ta có thể lặp lại điều đó bằng thuốc thay vì dùng nội tạng“.
Quy trình này đã được mô tả trong một bài báo đăng trên Tạp chí Cấy ghép Tim và Phổi.
P.T.T (NASATI), theo https://newatlas.com/medical/healthy-liver-shields-transplanted-heart/, 14/7/2022 (vista.gov.vn)