Các nhà khoa học ở Anh và Trung Quốc nhận thấy một loại thuốc mới dùng trong điều trị bệnh đái tháo đường tuýp 2 có thể bảo vệ não khỏi bị tổn thương do bệnh Alzheimer sau khi họ tiến hành thử nghiệm trên chuột.
Trong một bài báo mới đăng trên tạp chí Brain Research, các nhà nghiên cứu đã giải thích cách thức thuốc “triple-action” đã làm thay đổi lớn tình trạng bị mất trí nhớ tiến triển thành bệnh Alzheimer ở người trên chuột biến đổi gen.
Christian Hölscher, giáo sư tại Trường Đại học Lancaster (Anh) cho biết, loại thuốc mới này hứa hẹn sẽ tạo ra một phương pháp điều trị mới cho các chứng rối loạn thoái hóa thần kinh mãn tính như bệnh Alzheime.
Bệnh Alzheimer là một bệnh căn bệnh tàn phá bộ não, có khoảng 50-75% các ca bệnh sa sút trí tuệ. Bệnh này khiến mà người mắc dần dần mất khả năng suy nghĩ, ghi nhớ, ra quyết định, trò chuyện và tự chăm sóc mình. Khi bệnh tiến triển, não bị thay đổi về mặt sinh học và hóa học, và các vùng đặc biệt co lại bởi do các tế bào thần kinh, hoặc các nơ-ron bị chết.
Nguyên nhân chính xác của bệnh Alzheimer hiện chưa được biết, nhưng các xét nghiệm bằng kính hiển vi mô não bị ảnh hưởng đã cho thấy hai dấu hiệu: sự tích tụ bất thường của các phân đoạn protein được gọi là “mảng bám” và “búi rối”.
Phương pháp điều trị hiện tại không có sự khác biệt thực sự
Số người bị bệnh Alzheimer đang tăng lên nhanh chóng khi dân số già đi. Vào năm 2015, có 46,8 triệu người trên toàn thế giới đang sống với chứng sa sút trí tuệ, và con số này dự kiến sẽ đạt hơn 130 triệu vào năm 2050.
Tại Hoa Kỳ – nơi mà bệnh Alzheimer hiện là nguyên nhân thứ sáu gây tử vong – có khoảng 5 triệu người đang sống với bệnh Alzheimer. Điều này dự kiến sẽ tăng lên 16 triệu vào năm 2050, kèm theo tăng đáng kể các khoản chi phí điều trị, chăm sóc,…
Chi phí cho các bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer và các căn bệnh khác do chứng sa sút trí tuệ vào năm 2017 tại Hoa Kỳ ước tính là 259 tỷ đô la và dự kiến sẽ tăng lên 1,1 nghìn tỷ đô la vào năm 2050. Hiện nay, chưa có loại thuốc nào có thể chữa khỏi bệnh Alzheimer, và cũng không có phương pháp điều trị nào tạo một sự khác biệt đáng kể trong điều trị.
Thuốc tăng hoạt tính của ba yếu tố tăng trưởng
Đái tháo đường tuýp 2 là một bệnh do kháng insulin, một tình trạng mà tế bào trở nên ít nhạy hơn với insulin và do đó ít có thể lấy glucose từ dòng máu để sử dụng làm năng lượng.
Tuyến tụy phải sản xuất nhiều insulin hơn để bù đắp, nhưng cuối cùng nó sẽ không thể theo kịp làm cho mức đường trong máu sẽ tăng lên dẫn đến tiền tiểu đường, tiểu đường và các vấn đề sức khoẻ khác.
Thuốc mà GS. Hölscher và nhóm nghiên cứu của ông thử nghiệm trong nghiên cứu mới này là chất “triple receptor agonist”, chất này kích hoạt các protein cho phép các tín hiệu theo 3 nhân tố tăng trưởng có tên là glucagon-like peptide-1, glucose-dependent insulinotropic polypeptide, và glucagon vào trong các tế bào.
Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng bệnh đái tháo đường týp 2 là một yếu tố nguy cơ đối với bệnh Alzheimer và những vấn đề khác, đồng thời dấu hiệu nhân tố tăng trưởng đã được phát hiện trong não của những bệnh nhân mắc bệnh này.
Nghiên cứu mới này là lần đầu tiên cho thấy rằng một chất chủ vận ba thụ thể (a triple receptor agonist) có thể bảo vệ não khỏi sự tổn thương não tiến triển xuất hiện trong bệnh Alzheimer.
Các nhà nghiên cứu đã thử nghiệm loại thuốc trên chuột APP / PS1 già khi não của chúng đang ở giai đoạn thoái hóa tiên tiến. Chuột APP / PS1 là những con chuột được thiết kế chuyển gien, mang các phiên bản gen của con người có liên quan đến một dạng di truyền của bệnh Alzheimer.
Trong một bài kiểm tra học tập mê cung, chuột được điều trị cho thấy hệ thống trí nhớ được cải thiện. Ngoài ra, việc kiểm tra các mô não của chúng cũng cho thấy có sự giảm bớt các mảng amyloid, viêm, và stress oxy hóa.
Giáo sư Hölscher cho biết hiệu quả của các loại thuốc thụ cảm mới này được phát triển để điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2 nhưng đã cho thấy có những những tác dụng bảo vệ thần kinh trong một số nghiên cứu.
Ông lưu ý rằng nghiên cứu lâm sàng sử dụng một phiên bản cũ của cùng loại thuốc đã cho thấy “những kết quả rất khả quan ở những người bị bệnh Alzheimer hoặc rối loạn cảm xúc tính cách”.
Nhóm nghiên cứu tin rằng những phát hiện của họ chỉ ra một hướng “đầy hứa hẹn” trong việc tìm kiếm phương pháp điều trị mới cho bệnh Alzheimer.
P.T.T (NASATI), theo https://www.medicalnewstoday.com/articles/320491.php, 3/1/2018